İtalya’nın Sicilya Adası’ndaki Gangi kasabası, yıllar içinde sessizliğe gömülen sokaklarını yeniden canlandırmak için dikkat çekici bir projeye imza attı. Yerel yönetim, terk edilen tarihi taş evleri bedelsiz ya da sembolik fiyatlarla yeni sahiplerine veriyor. Ancak “ücretsiz ev” fikrinin arkasında, düşündüğünüzden daha büyük bir zorluk yatıyor.
Tarihi kasaba nüfus kaybediyor
Bir dönem Sicilya’nın en canlı yerleşimlerinden biri olan Gangi, genç nüfusun büyük şehirlere göç etmesiyle hızla boşaldı. Yüzlerce tarihi taş yapı kaderine terk edildi. Belediye, kasabanın kimliğini korumak ve bölgeye yeni bir yaşam getirmek amacıyla “bedava ev” kampanyasını başlattı. Amaç, hem mimari dokuyu korumak hem de bölgeye yeni sakinler kazandırmak. Ancak uzmanlara göre, cazip görünen bu teklifin ardında ciddi sorumluluklar bulunuyor. Çünkü evlerin büyük bölümü harabe durumda ve restorasyon süreci oldukça maliyetli.
Bedava evin gerçek maliyeti
Projeden yararlanmak isteyenlerin, satın aldıkları ya da ücretsiz edindikleri evleri restore etmesi şart koşuluyor. Bu süreç, yapıların durumuna göre on binlerce euroya mal olabiliyor. Ayrıca Gangi’nin coğrafi konumu da cazibeyi azaltıyor. Büyük şehirlerden uzaklık, iş imkanlarını sınırlarken genç nüfusun azlığı sosyal yaşamı zayıflatıyor. Uzmanlar, projenin asıl değerinin ücretsiz bir mülk edinmekten ziyade, tarihi bir kasabayı yeniden yaşanır hale getirme misyonunda yattığını vurguluyor.
Turizmin yeni rotası haline geldi
Tüm bu zorluklara rağmen Gangi, son yıllarda turistlerin ilgisini çekmeye başladı. Taş evleri, dar sokakları ve özgün Sicilya atmosferiyle kasaba, adeta bir açık hava müzesine dönüştü. Fotoğraf tutkunları, gezginler ve kültür meraklıları için Gangi artık “gizli hazine” olarak tanımlanıyor.
Avrupa genelinde yayılan trend
Gangi’nin öncülük ettiği bu model, kısa sürede İtalya’nın diğer kasabalarına da yayıldı. Sardinya, Patrica ve Sambuca gibi yerleşimlerde de “1 Euro Evler” kampanyaları hayata geçirildi. Ancak her bölgede aynı temel sorun öne çıkıyor: düşük fiyatlı evlerin yüksek restorasyon giderleri.
Benzer bir girişim İrlanda’da da başlatıldı. “Yaşayan Adalarımız” (Our Living Islands) programı kapsamında hükümet, 2033 yılına kadar kıyı adalarına yerleşmek isteyenlere 84 bin euroya kadar hibe desteği sağlıyor. Bu programla amaçlanan; boşalan adaları yeniden yaşanabilir hale getirmek, yerel ekonomiyi güçlendirmek ve kültürel devamlılığı korumak.
İrlanda hükümetine göre destekten yararlanmak isteyenler, en az iki yıldır boş olan ve 1993’ten önce inşa edilmiş evleri satın alarak restore edebiliyor. Avrupa genelinde yükselen bu trend, terk edilmiş yerleşimleri yeniden hayata döndürürken, ekonomik ve kültürel olarak yeni bir dönüşümün de kapısını aralıyor.
