Havaların soğumasıyla birlikte evlerde ısınma ve enerji tüketimi artarken, en fazla elektrik harcayan ev aletlerinden biri olan buzdolabının doğru sıcaklıkta çalıştırılması hem tasarruf hem de gıda güvenliği açısından kritik önem taşıyor. Enerji verimliliği uzmanlarına göre, kış aylarında buzdolabının ayarlarını mevsime uygun biçimde düzenlemek, yıllık elektrik tüketimini yüzde 10’a kadar azaltabiliyor.
Kışın dolap ayarını değiştirmek gerekir mi?
Uzmanlara göre buzdolapları, bulundukları ortamın sıcaklığına göre çalışma yoğunluğunu ayarlıyor. Kış aylarında mutfakların genel sıcaklığı düştüğü için dolapların içini gereğinden fazla soğutmak hem gereksiz enerji harcamasına hem de gıdaların donarak yapısının bozulmasına yol açabiliyor.
Gıda Mühendisliği alanında yapılan araştırmalarda, dolap sıcaklığının 3 ila 5 derece arasında tutulmasının yeterli olduğu belirtiliyor. Bu değer, süt ürünleri, et, sebze ve meyveler gibi hassas gıdaların tazeliğini korurken enerji verimliliği açısından da ideal kabul ediliyor. Derin dondurucu bölmesinde ise -18 derece standardı korunmalı.
Buzdolabının konumu neden önemli?
Buzdolabı, dış ortam sıcaklığına göre çalışan bir sistem olduğundan, konumu ve çevresindeki koşullar da performansı doğrudan etkiliyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın “Verimli Enerji Kullanımı Rehberi”ne göre, buzdolabı doğrudan güneş ışığına maruz kalan duvarlara veya ısı yayan cihazların (ocak, fırın, radyatör vb.) yakınına yerleştirilmemeli. Ayrıca cihazın arkasındaki havalandırma ızgaralarının temiz tutulması, motorun hava akışını koruyarak daha verimli çalışmasını sağlıyor.
Uzmanlara göre, dolabın arkasında en az 10 santimetrelik bir boşluk bırakılmalı. Bu boşluk, cihazın ısı transferini kolaylaştırarak motorun daha az çalışmasına ve ömrünün uzamasına katkı sağlıyor.
Gıdalar buzdolabına nasıl yerleştirilmeli?
Uzmanlar, sadece sıcaklık ayarının değil, gıdaların yerleşiminin de buzdolabı performansını etkilediğine dikkat çekiyor. Sıcak hava yukarı, soğuk hava aşağıda biriktiği için buzdolabının alt raflarının daha soğuk olduğu biliniyor. Bu nedenle çabuk bozulan et, balık ve süt ürünleri alt kısımda; sebze ve meyveler ise özel çekmecelerde saklanmalı. Ayrıca sıcak yemeklerin doğrudan dolaba konulmaması gerekiyor. Sıcak yiyecekler iç sıcaklığı artırarak kompresörün daha fazla çalışmasına neden olabiliyor.
Enerji tasarrufu için hangi adımlar etkili?
Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) verilerine göre, ortalama bir hanede buzdolabı tek başına toplam elektrik tüketiminin yüzde 25 ila 30’unu oluşturuyor. Bu nedenle küçük önlemler bile yıllık enerji faturasında fark yaratabiliyor.
Uzmanlar şu önerilerde bulunuyor:
- Kapakları uzun süre açık bırakmayın. Her 10 saniyelik açık kalma süresi dolap içi sıcaklığını 1-2 derece artırıyor.
- Dolabı aşırı doldurmayın. Hava sirkülasyonu engellendiğinde soğutma dengesi bozulur.
- Donmuş gıdaları buzdolabında çözdürün. Bu yöntem hem güvenli hem de dolap içindeki soğuk havayı destekler.
- Yılda en az bir kez buzdolabının arka kısmındaki kondenser (ızgara) tozdan arındırılmalı.
- Dolabın lastik contaları düzenli kontrol edilmeli; hava kaçağı varsa enerji kaybı yaşanır.
Yeni nesil buzdolapları neden daha verimli?
Enerji sınıfı A+++ olan modern buzdolapları, eski modellere göre yüzde 40’a kadar daha az enerji harcıyor. Türkiye’de yürürlükte olan “Enerji Etiketleme Yönetmeliği” kapsamında, bu cihazlar ısı yalıtımı, kompresör tipi ve akıllı sensör özellikleriyle enerji verimliliğinde ön plana çıkıyor.
Uzmanlara göre, 10 yaşını geçmiş bir buzdolabının yıllık enerji maliyeti yeni modellere göre yaklaşık iki kat daha yüksek olabiliyor. Dolayısıyla cihaz değişimi uzun vadede tasarruf anlamına geliyor.
Kışın elektrik faturası nasıl düşürülür?
Kışın buzdolabı daha az enerji tüketse de kombi, elektrikli ısıtıcı ve aydınlatma gibi sistemlerin devreye girmesi genel tüketimi artırıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na göre, bu dönemde enerji tasarrufu sağlamak için düşük güç tüketen LED aydınlatmalar tercih edilmeli, kullanılmayan odaların ısıtması sınırlandırılmalı ve buzdolabı gibi cihazların fişleri prizden çekilmemeli. Çünkü fişi sık sık takıp çıkarmak, hem enerji tüketimini artırır hem de cihazın elektronik aksamına zarar verebilir.
