Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesiyle 2023 yılında yüz binlerce vatandaş emekli olurken, sistemden yararlanamayanlar için yeni beklentiler oluştu. Şimdi gözler, “Mini EYT Paketi” ve “Kademeli Emeklilik” düzenlemelerine çevrildi.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile Çalışma Bakanlığı’nın üzerinde çalıştığı bu iki düzenleme, milyonlarca kişiye erken emeklilik kapısı aralayabilir.
EYT Sonrası Yeni Mağduriyetler
EYT düzenlemesi, 8 Eylül 1999 ve öncesinde işe başlayanları kapsarken; bu tarihten sadece birkaç gün sonra işe girenler kapsam dışında kalmıştı.
Bu durum, “Emeklilikte Adalet Derneği (EMADDER)” çatısı altında birleşen binlerce vatandaşın yeni bir hak mücadelesi başlatmasına yol açtı.
EMADDER üyeleri, “birkaç günlük farkla mağdur olduk” diyerek hükümete iki önemli talep sundu: Mini EYT Paketi ve Kademeli Emeklilik Sistemi.
Mini EYT Paketi Meclis’e Geliyor
Meclis’in yeni yasama dönemiyle birlikte gündeme gelmesi beklenen Mini EYT Paketi, üç önemli gruba erken emeklilik avantajı sağlayacak:
-
Bağ-Kur’lular
-
Ev hanımları
-
Staj ve çıraklık mağdurları
Bağ-Kur Prim Eşitlemesi
Şu anda Bağ-Kur’luların emeklilik için 9.000 prim günü (yaklaşık 25 yıl) doldurması gerekirken, SSK’lı çalışanlar 7.200 gün (20 yıl) ile emekli olabiliyor.
Yeni düzenlemeyle bu fark kapanacak ve Bağ-Kur prim şartı SSK ile eşitlenecek.
Bu sayede esnaf, çiftçi ve serbest meslek sahipleri yaklaşık 5 yıl erken emekli olabilecek.
Ev Hanımlarına Prim Desteği
Mini EYT’nin en dikkat çekici maddelerinden biri de ev hanımlarına yönelik.
Devlet, ev hanımlarının prim ödemelerine doğrudan destek verecek.
Bu destek sayesinde evde çalışan kadınlar da uzun yıllar beklemeden emekli olabilecek.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın da projeye dahil olduğu ve sistemin isteğe bağlı sigorta üzerinden yürütüleceği belirtiliyor.
Staj ve Çıraklık Sigortası
Uzun süredir gündemde olan staj ve çıraklık sigortası konusu da yeniden tartışmaya açıldı.
1990’lı ve 2000’li yıllarda meslek lisesi ya da üniversite stajı yapan birçok kişi, sigorta girişi olmasına rağmen bu sürenin emekliliğe sayılmadığından şikayet ediyor.
Bu konunun Mini EYT kapsamına alınması halinde, yüzbinlerce kişiye erken emeklilik yolu açılacak.
Kademeli Emeklilik Sistemi: Yeni Model Geliyor
EYT sonrası en çok konuşulan ikinci başlık ise Kademeli Emeklilik oldu.
Bu sistemde, kişilerin işe başlama tarihine göre yaş şartı kademeli olarak düşürülecek.
Amaç, prim şartını tamamlayan ancak yaş bekleyen kişilere kademeli kolaylık tanımak.
Kademeli Emeklilik Nasıl İşleyecek?
-
Kadınlar için emeklilik yaşı 43’ten başlayacak.
-
Erkekler için alt sınır 45 yaş olacak.
-
Prim gün sayısı yükseldikçe yaş şartı da düşecek.
Yani uzun yıllar prim ödeyen bir sigortalı, mevcut sistemdeki yaş bekleme zorunluluğu olmadan emekli olabilecek.
Ne Zaman Gündeme Gelecek?
Uzmanlara göre kademeli emeklilik, yüksek maliyet nedeniyle kısa vadede Meclis gündemine alınmayacak.
Ancak hükümetin bu konuda teknik çalışmalar yürüttüğü, 2028 seçimlerinden önce kamuoyuna sunulabileceği değerlendiriliyor.
Milyonlarca Vatandaş Beklemede
Mini EYT Paketi ve kademeli emeklilik düzenlemeleri, Türkiye genelinde milyonlarca kişiyi yakından ilgilendiriyor.
Bağ-Kur’lular, ev hanımları, staj mağdurları ve 1999 sonrası sigorta girişi olan vatandaşlar, “EYT sonrası ikinci emeklilik dalgası”nı bekliyor.
